tutmaq

From Proto-Turkic *tut- (“to grasp”).[1] Cognate with Old Turkic 𐱃𐰆𐱃‎ (tut-, “to keep, catch, own”), Turkish tutmak (“to catch, keep”), Bashkir тотоу (totou, “to keep, hold”), Chuvash тытма (tytma, “to keep, hold”), Khakas & Shor тударға (tudarğa, “to keep, hold, catch, seize, rule, hold back”), Kyrgyz тутуу (tutuu, “to catch”), Turkmen tutmak (“to hold, keep, catch, hire, fill”), Tuvan тудар (tudar, “to hold, catch, grab”), Uzbek tutmoq (“to take, hold, catch”), Yakut тут (tut, “to hold, seize, grab, catch”).

• IPA^(key): [tutˈmɑχ]
• (Tabriz) IPA^(key): [dutˈmɑχ]

• Audio

  (file)

• Hyphenation: tut‧maq

tutmaq (transitive)

1. to hold;
   • 1983, Zahid Xəlil, Kəndlinin söhbəti, page 172:

     Çiçəkləri və kəlbətini əlində bərk tutmuşdu ki, salıb itirməsin.

     He held the flowers and the tongs tightly in his hand, so he wouldn't drop them and lose them.

   • 2014 November 5, “Bir dönərlik “fahişə””, in Lent.az‎:

     İki polis onu qolundan bərk-bərk tutmuşdu

     Two policemen were holding her arms

   Əlində nə tutursan? ― What are you holding in your hand?

   Synonym: saxlamaq

2. to take hold of; to grip; to grab
   • 2017, Vahid Çəmənli, Dəli Çəmənli, →ISBN:

     Onun zırıldamaları fasiləsiz aglamağa keçəndə əlindən tutub evə gətirdim.

     When her weeping turned into crying, I grabbed her by the hand and took her home.

   Synonym: əlinə almaq

3. to consider, to think someone to be something

   • 2016 November 16, Baku.ws‎:

     Yol polisinin sərxoş tutduğu sürücü ayıq çıxdı.

     A driver that the traffic police thought to be drunk, turned out to be sober.

4. to catch (to capture or snare)

   balıq tutmaq ― to fish, to catch fish

5. (colloquial) to catch (to be infected by)
6. arrest, apprehend
   • 2016 August 8, “Olimpiadada daha bir biabırçılıq”, in Day.az‎:

     Hadisənin şahidləri işə qarışıblar, cinayətkarı tutublar.

     Eyewitnesses to the occurrence intervened and caught the offender.

   Synonyms: həbs etmək, saxlamaq, azadlıqdan məhrum etmək, içəri salmaq

7. (intransitive) to assume (mostly used in form of first-person plural imperative + 'ki', i.e. 'tutaq ki', 'let's assume that')

   Tutaq ki, bu iş alındı. Sonra nə? ― Let's assume this succeeds. What happens next?

   Tutalım ki, mən buna razıyam. Bəs başqaları necə? ― Let's assume that I agree to this. How about the others?

   Synonyms: güman etmək, zənn etmək

8. to rent, hire

   Bakıya köçdük, ikiotaqlı mənzil tutduq, orada altı ay qaldıq. ― We moved to Baku, rented a two-room flat, and stayed there for six months.

   Xərcləri aşağı saxlamaq üçün, bir neçə nəfərimiz avtobus tutduq və oraya bir yerdə getdik. ― To keep the expences down, a few of us rented a bus and went there together.

   Synonym: kirayə götürmək

9. (military) to occupy, take control of (a territory)
   • 2016 November 1, Cəbhə.info‎:

     İŞİD daha bir şəhəri tutdu.

     ISIS has occupied yet another town.

   Synonyms: nəzarətə götürmək, işğal etmək

10. to hold, occupy (a position, office etc)
    • 2016 March 4, Trend.az‎:

      Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun sərəncamında deyilir ki, əgər yol verilmiş nöqsanlar qısa müddət ərzində aradan qaldırılmazsa məmur tutduğu vəzifədən azad ediləcək.

      It is stated in the decree by the Turkmenistan president Gurbanguly Berdimuhamedow that would the made mistakes not be addressed within short, the official is going to be dismissed from his held position.

    İkinci Dünya Müharibəsindən sonra, Almaniyada çoxlu nasistlər müharibədən əvvəl tutduqları vəzifələrini tutmağa davam etmişdilər. ― After WWII, many Nazis in Germany kept occupying the offices they held before the war.

11. to take, adopt, have (a stance or opininion regarding an issue)

    Tutduğunuz mövqe bizə aydındır, amma biz onunla razı deyilik. ― The stance that you've adopted is clear to us, but we don't agree with it.

12. to seize, overcome (of feelings)

    Birdən onu güclü qorxu tutdu. ― A strong fear suddenly seized him/her.

13. (colloquial) to pick up, seduce (Only used in qız tutmaq)
    • 2014 June 23, Fərid Nietzsche, Yazar.in‎:

      Təbii ki, cəmiyyətdə artıq özünə yer eləmiş bu fikrin baş səbəbkarı “qız tutmaq” məqsədi ilə müxtəlif parkları, ticarət mərkəzlərini, ictimai obyektləri gəzən oğlancığazlarımızdır.

      Of course, the main sources of this concept, that has already established itself in the society, are our guys, who walk various parks, malls and public spaces for the purpose of “picking up girls“

    Başa düşmədim, sən kitabxanaya oxumağa yoxsa qız tutmağa gedirsən? ― I don't get it, are you going to the library to study or to pick up girls?

14. (slang) to get, understand

    temanı/mövzunu tutmaq ― to get the matter, subject

    Orjinalı görənlər temanı tutar. ― Those who've seen the original, will get the matter.

Derived compound verbs

• dustaq

From Proto-Turkic *tut- (“to grasp”).

• IPA^(key): /tutˈmaq/

tutmaq

1. to grasp

• Doerfer, Gerhard (1980) Wörterbuch des Chaladsch (Dialekt von Charrab) [Khalaj dictionary] (in German), Budapest: Akadémiai Kiadó